Kleszcze szczególnie przyciąga zapach potu. Ponadto pajęczaki świetnie wyczuwają drgania i zbliżający się potencjalny posiłek. Główne zalecenia profilaktyczne sprowadzają się do noszenia odpowiedniego ubioru podczas ekspozycji na kleszcze: zakładanie koszul z długimi rękawami, długich spodni i zakrytych butów, stosowanie nakrycia głowy, unikanie wypraw w rejony gdzie jest dużo kleszczy, stosowanie środków odstraszających kleszcze (odpowiednich repelentów), sprawdzanie obecności kleszczy na powierzchni ciała po pobycie w lesie, zwłaszcza w zgięciach stawowych, głowie, rękach, nogach, pachwinach. Kolor ubrania o tyle ma znaczenie, że kleszcze bardziej widoczne są na jasnych kolorach.

Kleszcze są pasożytami bezwzględnie krwiopijnymi, wymagającymi co najmniej 3 żywicieli w każdym stadium rozwoju. Przebywają na człowieku lub zwierzęciu krótko (2 godz. – 7 dni), jednak żyją dość długo, średnio 2-4 lata.
Na świecie występuje około 900 gatunków kleszczy, 70 zaliczanych jest do fauny europejskiej, z czego w Polsce żyje ich 19, a najczęściej występującym jest kleszcz  pospolity.

To pajęczak z rodziny roztoczy, którego dorosły osobnik ma osiem odnóży jak pająk. Długość jego ciała wynosi od jednego do kilku milimetrów, bo po nassaniu staje się kilkakrotnie większy. Jako wysoko wyspecjalizowane stworzenie, posiada ciało wyjątkowo dobrze adoptujące się do swojego otoczenia. Jako pasożyt, by przeżyć, kleszcz polega na innych. Zamieszkują na skrajach lasów, puszcz i polan, ale także w miejskich parkach i ogrodach. Lubią ścieżki i trakty uczęszczane przez zwierzęta i ludzi. Do spotkania z kleszczem najczęściej dochodzi w miejscach porośniętych trawą lub krzewami, a zarośla stanowią idealne miejsce oczekiwania na „ofiarę”.

Kleszcze są aktywne od temperatury 7 oC. W Polsce sezon na kleszcza zwykle zaczyna się wiosną, a kończy późną jesienią. Jednak w latach, gdy zimy są łagodniejsze, sezon ten może się zacząć w styczniu i trwać do grudnia, czyli przez cały rok.

Kleszcze usuwamy wyłącznie mechanicznie przy pomocy pęsety lub odpowiednich przyrządów do usuwania kleszczy. Zabieg ten wykonujemy niezwłocznie po zauważeniu kleszcza, aby zminimalizować ryzyko zakażenia. Wyciągając kleszcza chwytamy go, jak najbliżej skóry, za przednią część ciała i pewnym ruchem pociągamy ku górze. Ranę po ukąszeniu dokładnie oczyszczamy środkiem dezynfekującym.
Choroby przenoszone przez kleszcze są narastającym problemem epidemiologicznym i klinicznym na świecie i w Polsce. Do zachorowań najczęściej rozpoznawanych w Polsce należą borelioza oraz kleszczowe zapalenie mózgu. Zabezpieczeniem przed kleszczowym zapaleniem mózgu jest szczepienie, które uodparnia nasz organizm na tę chorobę. Warto je wykonać zimą lub wczesną wiosną, przed pierwszym wzrostem aktywności kleszczy.

Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
w Kamieniu Pomorskim