– Wiele aktów agresji w Internecie to jednorazowe sytuacje i większość młodych ludzi potrafi skutecznie sobie z nimi radzić. Zdecydowanej interwencji ze strony dorosłych wymaga natomiast cyberbullying (cyberprzemoc) – mówi Anna Borkowska z Akademii NASK.
Cyberzło

Najpopularniejsze obecnie formy cyberbullyingu zgłaszane przez młodzież to:
· agresja werbalna – wyzywanie na czatach internetowych, zamieszczanie komentarzy na forum
internetowym w celu ośmieszenia, sprawienia przykrości lub wystraszenia innej osoby,
· upublicznianie upokarzających ofiarę, przerobionych zdjęć i filmików,
· wykluczanie z grona „znajomych" w Internecie, celowe ignorowanie czyjejś aktywności w sieci,
· zamieszczanie przykrych komentarzy na profilach innych osób w portalach typu Facebook, Instagram itp.,
· włamanie na konto i podszywanie się pod kogoś w celu zamieszczania w jego imieniu obraźliwych postów i zdjęć na profilach innych użytkowników,
· ale również – uporczywe zgłaszanie strony/profilu jako łamiącej regulamin, co może skutkować zablokowaniem/zamknięciem strony/profilu.
Przemoc, której dzieci doświadczają w Internecie, jest w dużej mierze przedłużeniem konfliktów przeniesionych ze środowiska rówieśniczego, mających miejsce w szkole lub klasie. Jednak, w odróżnieniu od tradycyjnej przemocy rówieśniczej, cyberprzemoc może mieć poważniejsze konsekwencje dla osoby doświadczającej przemocy – z uwagi na znacznie ograniczoną możliwość obrony.
Negatywne konsekwencje doświadczania różnych form cyberprzemocy ujawniają się w wielu obszarach funkcjonowania dziecka, m.in. w postaci niedostosowania społecznego, problemów psychologicznych, a także zdrowotnych. Skutki doświadczania cyberprzemocy zostają z dziećmi na bardzo długo.

Jak pokazują badania – nawet w dorosłym życiu, wiele lat po opuszczeniu szkoły, ofiary przemocy nadal zmagają się z problemami psychosomatycznymi, depresją, lękiem, obniżonym poczuciem wartości. W skrajnych przypadkach u prześladowanych dzieci mogą pojawić się myśli oraz próby samobójcze. Dlatego tak ważne, aby dziecko nie zostało z tym samo.

Ochrona rodzicielska
Jak możesz chronić swoje dziecko przed cyberprzemocą? Po pierwsze – rozmawiaj, o tym co dzieje się w Internecie. Sprawdź, co twoje dziecko wie o cyberprzemocy i czy zna sposoby reagowania w sytuacji, gdy ktoś jest nękany online.
– Pamiętajmy, że uporczywe wykluczanie także jest formą cyberprzemocy. Zwracajmy na to uwagę. Rozmawiajmy z dzieckiem o granicach prywatności w Internecie – jakie informacje można udostępniać bez ryzyka, a które powinny pozostać prywatne – radzi Anna Borkowska z Akademii NASK. – Umówmy się z dzieckiem, że jeśli przydarzy mu się coś, co je zaniepokoi lub zdenerwuje, zawsze może z nami o tym porozmawiać. Zapewnijmy je, że niezależnie od tego, co mu się przydarzy, zawsze będziemy je wspierać – i nie ograniczymy mu/jej z tego powodu dostępu do sieci – dodaje ekspertka.
Rozmawiając z dzieckiem zapytajmy ponadto, czy wie, jak można zgłaszać naruszenia regulaminu w mediach społecznościowych (np. obraźliwe komentarze, ośmieszające zdjęcia) i jak blokować osoby, które jej/mu dokuczają. Na stronach poszczególnych serwisów możecie wspólnie sprawdzić, jak zgłaszać incydenty.
Jeśli masz młodsze dziecko, pamiętaj o programach kontroli rodzicielskiej, które pomogą zabezpieczyć je przed potencjalnie szkodliwymi treściami i kontaktami. Warto abyś miał, po uzgodnieniu zasad korzystania z sieci przez Twoje dziecko, hasła dziecka do używanych przez nie portali i aplikacji.

Nie odpuszczaj
Większość serwisów społecznościowych posiada w regulaminach zapisy dotyczące cyberprzemocy. Zachowania, takie jak dręczenie, nękanie, prześladowanie, podszywanie się pod inne osoby i kradzież tożsamości, są zabronione i mogą być zablokowane przez dostawców usługi.
Nie tylko osoba poszkodowana, ale i świadek przemocy może (a nawet powinien) zgłosić administratorowi serwisu naruszenie regulaminu i zażądać interwencji – zablokowania konta agresora, usunięcie szkodliwych treści.

Do podjęcia takiego działania zobowiązuje administratora serwisu art. 14 Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Warto pamiętać, aby zgłaszając naruszenie, powołać się na odpowiedni przepis regulaminu danego serwisu oraz dołączyć dowody cyberprzemocy.

[1] Raport z badania Nastolatki 3.0, NASK PIB, Warszawa 2017

2 Pyżalski J., Zdrodowska A., Tomczyk Ł., Abramczuk K., Polskie badanie EU Kids Online 2018, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019

O projekcie
Projekt „Kampanie edukacyjno-informacyjne na rzecz upowszechniania korzyści z wykorzystywania technologii cyfrowych" realizowany jest przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Państwowym Instytutem Badawczym NASK. Kampanie mają na celu promowanie wykorzystywania technologii w codziennym życiu przez osoby w różnym wieku, przełamywanie barier z tym związanych oraz wzrost cyfrowych kompetencji społeczeństwa. Projekt obejmuje cztery obszary: jakość życia, e-usługi publiczne, bezpieczeństwo w sieci i programowanie.