W Polsce codziennie 2-3 osoby dowiadują się o zakażeniu wirusem HIV. Zakażają się przede wszystkim osoby młode. W 2016 roku wśród nowo zakażonych zdecydowanie dominowali mężczyźni. Dane Krajowego Centrum do spraw AIDS podają, że w Polsce najczęściej zakażają się osoby w wieku 18-39 lat. Do większości zakażeń dochodzi poprzez kontakty seksualne. Niemal każdy przypadek zakażenia HIV prędzej czy później doprowadza do rozwoju AIDS. Czas ten może wynosić kilkanaście lat, a w przypadku wcześnie podjętej terapii antyretrowirusowej – nawet kilkadziesiąt lat. Zgodnie z dzisiejszym stanem badań AIDS jest chorobą nieuleczalną i prowadzi do śmierci.

Badania prowadzone w wielu instytutach na całym świecie na temat drogi zakażenia wirusem HIV wskazują jedynie na trzy możliwości: przenoszenie wirusa HIV drogą płciową, drogą pozajelitową i drogą wertykalną. Unikanie tych dróg zakażenia jest podstawowym elementem profilaktyki AIDS. Do niedawna wyróżniano grupy ryzyka zagrożone zakażeniem wirusem HIV, dziś już wiadomo, że zakażenie dotyczy wyłącznie zachowań ryzykownych. Dlatego działania profilaktyczne skierowane są przede wszystkim do młodzieży, ponieważ to właśnie ona jest najbardziej zagrożona.

Dojrzewanie jest okresem, kiedy w określonych warunkach mogą kumulować się wpływy wielu czynników ryzyka. Ten okres życia między dzieciństwem a dorosłością charakteryzuje się dynamicznymi zmianami w wielu sferach. Następują przeobrażenia w budowie i wyglądzie ciała, zmiany w psychice, postawach wobec płci oraz w pełnieniu roli społecznej. Występujące wahania hormonów prowadzą często do przygnębienia i zniechęcenia, a to może wywołać eskalację zachowań ryzykownych.

Młodzi ludzie nie mają ustabilizowanego życia seksualnego, łatwo ulegają modzie, bywa, że są lekkomyślni, łatwiej poddają się wpływom środowiska, grup koleżeńskich i przejmują niekoniecznie dobre wzory zachowań. Stąd zagrożenie adolescentów jest spotęgowane.

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny, co roku w Polsce HIV zakaża się ponad 1000 osób. Co gorsza, według szacunków UNAIDS, ponad 50 proc. zakażeń wirusem dotyczy osób między 16 a 24 rokiem życia. Mimo, iż co roku na świecie przybywa około dwa miliony zakażonych to tylko połowa z nich ma świadomość swojego nosicielstwa. Groźne jest, że co piąty zakażony nie potrafi podać okoliczności zakażenia. Wbrew powszechnej dostępności informacji na temat HIV i AIDS, wielu nadal wierzy w różne mity. Niektórzy postrzegają to zagrożenie jako coś całkowicie abstrakcyjnego i nie mającego związku ze swoim życiem. Niektórzy wręcz uważają, że jest to problem mieszkańców Afryki. Czyżby brak odpowiedniej wiedzy? Nie po raz pierwszy ignorancja sprowadza na manowce, a nieświadomość i niewiedza prowadzi do bezrefleksyjnych zachowań. Pomimo, iż eksperci podkreślają, że nie ma grupy ryzyka narażonych na HIV, są jedynie ryzykowne zachowania to wielu nadal wierzy, że HIV ich nie dotyczy.
A dotyczy wszystkich, młodych i starszych, którzy przez nonszalanckie podejście o swoim zakażeniu dowiadują się zbyt późno, nawet dopiero w fazie rozwoju choroby. „Przekonał się również o tym najstarszy zakażony wirusem HIV w Polsce, który ma ponad 80 lat i wiadomo, że nie zakaził się w placówce ochrony zdrowia”.

Iwona Budrewicz
Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
w Kamieniu Pomorskim