„Okiem pana Marcina” Średniowieczne fortyfikacje miejskie Kamienia

''Najistotniejszą i najcenniejszą wartość w walce przedstawia życie ludzkie. Stąd dążenie do wyszukania sposobów do najskuteczniejszego niszczenia siły żywej, a jako przeciwwaga do tego dążenia - próby osłonięcia i zastąpienia w walce tego czynnika przez siłę martwą''

(fragment książki podpułkownika Aleksandra Witolda Alexandrowicza ''Rozwój historyczny fortyfikacji'' wydanej w 1924 roku w Toruniu)

Najazdy z roku 1273 i 1308 wywarły spory wpływ na nasze miasto. Po akcie lokacji w 1274 Kamień był słabą i wyludnioną osadą, a wysiłki księcia Barnima I Dobrego przynosiły efekty powoli, zwłaszcza w sferze fortyfikacji miejskich.

Kolejne przywileje nadane w XIV stuleciu oraz dalsze wsparcie książąt Bogusława IV i Warcisława IV pozwoliły radzie miejskiej na systematyczną rozbudowę umocnień. Od 1308 r. nasze miasto miało już być otoczone fosą i częściowo murem, Osiedle Katedralne natomiast dopiero rozpoczęto fortyfikować.

Podczas wznoszenia wzmocnionego grubymi przyporami kamienno-ceglanego muru obronnego postanowiono pozostawić układ bram znany z grodziska z XI-XII stulecia. Najsilniej bronioną bramą miała być Brama Wolińska, co przekłada się na jej połączenie z basztą.

Baszta ta została przez pana Janusza Bogdanowskiego zaliczona do jednej z bardziej oryginalnych w naszym kraju (możemy o tym przeczytać w jego książce ''Architektura obronna w krajobrazie Polski''). Brama Wolińska strzegła dostępu do miasta od strony Dziwny oraz południa. Od strony wschodniej z pewnością możemy spodziewać się czegoś podobnego. Warto przypomnieć, że miasto było odgrodzone murem od terenów kościelnych. Ostatecznie Kamień otoczono ośmioma basztami. Od strony Zalewu broniły nas trzy baszty: Rybacka, Maślana i Klasztorna, każda z odpowiadającą jej bramą. Natomiast od strony lądu mieszkańców broniło pozostałe pięć.