Katedra w Kamieniu Pomorskim skrywa wiele tajemnic

Powszechnie wiadomo, że niegdyś kamieńska katedra była miejscem wiecznego spoczynku dla książąt i biskupów. Przyjrzyjmy się katedrze jako nekropolii. Wpis powstał głównie na podstawie książki księdza Romana Kostynowicza ''W cieniu trzech katedr'' z 1999 roku.

Pierwszym biskupem kamieńskim był Konrad (1161-1186), który przeniósł swoją siedzibę z Wolina do Kamienia. W powstającej od około 1176 roku świątyni, w przyszłości mieli spocząć najważniejsi dostojnicy młodego Księstwa Pomorskiego. W chórze (prezbiterium) mieli być chowani książęta, natomiast w nawach i transepcie biskupi. W samym wirydarzu miało zostać pogrzebanych około 200 kanoników. W międzyczasie funkcjonował już cmentarz od południowej strony katedry. Przy północnych ścianach możemy spodziewać się pochówków ludzi niegodnych, w ówczesnych standardach odnalezienia swojego miejsca na cmentarzu – samobójców czy morderców. Cmentarz funkcjonował aż do wieku XIX, kiedy to zaczęto chować zmarłych poza miastem.

Według księdza Romana, kamieńska świątynia miała nie posiadać jednej wielkiej wspólnej krypty. Zamiast niej powstawały pojedyncze krypty z obmurowanymi ścianami. Kryptę ''zamykano'' kamienną płytą nagrobną. Jeśli zajrzymy do przewodnika pana Czesława Piskorskiego z 1976 r., znajdziemy wzmiankę o jednej wielkiej krypcie. Jej powstanie wiązał on z najazdem z roku 1308, kiedy to grobowce książęce miały ulec zniszczeniu. Krypta ta ma się znajdować pod ołtarzem głównym, i to w niej mieli ponownie spocząć książęta.

W kamieńskiej katedrze miało spocząć 19 biskupów. W całym biskupstwie pomorskim i kamieńskim od 1140 możemy naliczyć 28 biskupów i ośmiu elektów.

Gdyby dzisiaj podjąć prace badawcze nad grobami książąt i biskupów, natrafilibyśmy na sporą przeszkodę w ich odnalezieniu. W roku 1912 zainstalowano w katedrze system centralnego ogrzewania, który przykryto nową posadzką. Linia grzewcza owego systemu ''Maara'' ma biec kanałami na różnych głębokościach przez transept, zakrystię oraz prezbiterium. Czyli dokładnie przez te miejsca, gdzie pochowano wyżej wymienionych. W momencie prowadzenia prac nad systemem, płyty nagrobne były już zdjęte i przeniesione do wirydarza, są tam od końca XIX wieku. Po wojnie nie przeprowadzono żadnych badań archeologicznych. Obecna posadzka znajduje się o około 35 cm wyżej od pierwotnej. Badaniom mogłyby pomóc dokumenty z prac przeprowadzonych w wieku XIX i z początku XX wieku.

Na podstawie książki księdza Romana w kamieńskiej katedrze mieli zostać pochowani następujący książęta i księżne:
1. Kazimierz I, zmarł w 1182 roku, był fundatorem katedry
2. Warcisław III, zmarł w 1263 roku
3. Barnim I Dobry, zmarł w 1278 rok
4. Małgorzata, zmarła w 1318 roku, córka księcia Rugii, żona księcia Bogusława IV
5. Warcisław IV, zmarł w 1326 roku
6. Bogusław VIII, zmarł w 1418 roku
7. Zofia holsztyńska, małżonka Bogusława VIII, zmarła w roku 1448

Wykaz biskupów pomorskich, kamieńskich i osób silnie związanych z tym tytułem znajdziemy w artykule ''Biskupstwo Kamieńskie'' księdza Michała Chorzępy z roku 1962 opublikowanego w ''Gorzowskich Wiadomościach Kościelnych'':

1. Biskup Kondrad z Sazwedel (1161-1186) – uczestniczył w synodzie w Łęczycy w 1180. Pochowany w katedrze kamieńskiej.
2. Biskup Syfryd (Zygfryd) (1186-1191) – Duńczyk, który uzyskał od papieża Klemensa III w roku 1188 zatwierdzenie siedziby biskupiej w Kamieniu. Podporządkował biskupstwo bezpośrednio Rzymowi. Posiadał własną mennicę. Pochowany w katedrze kamieńskiej.
3. Biskup Sigwin (1191-1219) – Duńczyk. Poszerzył obszar diecezji kamieńskiej, zbliżył się do Gniezna pod kątem zależności metropolitalnej – potwierdzone przez Rzym w roku 1206.
4. Biskup Konrad II (1219-1233)- syn księcia Warcisława II z Dymina. Reprezentował stanowisko usamodzielnienia się kamieńskiego biskupstwa od jakiejkolwiek metropolii.
5. Biskup Konrad III (1233-1241) – hrabia von Salwedel, działał przy poszerzeniu terytorium biskupstwa.
6. Biskup Wilhelm I (1244-51)- dziekan kamieńskiej kapituły, wzmocnił pozycję kamieńskiego biskupstwa do takiego stopnia, że papież Innocenty IV rozważał pomysł utworzenia w Kamieniu metropolii. Biskup zmarł w roku 1253.
7. Biskup Herman von Gleichen (1251-1289) – pochodził z Turyngii, reformował diecezję, założył około 200 kościołów. Sprowadzał duchownych z Zachodniej Europy, dzięki czemu na terenie Pomorza udało się poprawić drogi, uprawę roli, upowszechnić młyny, podniesiono poziom pszczelarstwa i ogrodnictwa.
8. Jaromir (1289-1293) książę Rugii, proboszcz w Strzałowie przy kościele św. Mikołaja. Odszedł w wieku 27 lat, nim uzyskał sakrę biskupią.
9. Wiesław - elekt (1294-1296) kustosz kapituły kamieńskiej
10. Biskup Piotr (1296-1300) dominikanin, penitencjarz papieża Bonifacego III. Miał wyruszyć do Rzymu, na uroczystości Roku Jubileuszowego, gdzie... zmarł.
11. Günter von Werle – elekt (1300)
12. Biskup Henryk von Wacholtz (1301-1317) – przeżył najazd brandenburski w roku 1308. Rozpoczął odbudowę kamieńskiej katedry. Biskup przeniósł się do Golczewa.
13. Biskup Konrad IV (1317-1324) -otoczył murami i wałami osiedle biskupie i katedrę.
14. Jan von Göttingen elekt (1324) – mimo, że papież Jan XXII udzielił mu prowizji, kamieńska kapituła nie pozwoliła mu sprawować urzędu biskupa.
15. Henryk von Hennenberg (1324)- on z kolei został wybrany przez kapitułę, ale nie uzyskał prowizji od papieża.
16. Biskup Wilhelm II (1324-1330) – dominikanin, kandydat od papieża.
17. Biskup Fryderyk von Eickstedt (1330-1343)
18. Biskup Jan I (1343-1370) – książę sasko-łużycki. Przeniósł siedzibę biskupią z golczewskiego zamku do Kamienia. Pochowany w katedrze.
19. Biskup Filip von Rehberg (1370-1385) – ten biskup przeniesie się do zamku w Karlinie. Pochowany w katedrze.
20. Biskup Jan II Willekini (1386-1394) – cysters, zmarł w Szczecinie.
21. Bogusław VII, książę pomorski, elekt (1386) – brat Warcisława VII, wybrany przez kapitułę na biskupa, ale nie otrzymał zatwierdzenia od papieża.
22. Biskup Jan III Brunonis (1386-1394) – proboszcz lubuski, kanclerz czeski, zaufany króla rzymskiego i czeskiego Wacława. Mianowany z polecenia papieża Urbana IV, zrezygnował wobec sprzeciwu kapituły i książąt pomorskich.
23. Biskup Jan IV Kropidło (1394-1398) – książę opolski, przeniesiony z biskupstwa poznańskiego do kamieńskiego, po czterech latach przeniesiony do biskupstwa chełmińskiego.
24. Biskup chełmiński Mikołaj von Schippenbeil (1398-1410) – prokurator generalny zakonu krzyżackiego przy Stolicy Apostolskiej. Po odniesieniu zwycięstwa przez Polskę nad Zakonem Krzyżackim w bitwie pod Grunwaldem, został zwolniony z tego urzędu.
25. Biskup Magnus (1410-1424) – książę sasko-łużycki., w roku 1424 został przeniesiony do biskupstwa w Hildesheim, gdzie zmarł w roku 1452.
26. Biskup Zygfryd von Boock (1424-1446) – archidiakon pyrzycki. Próbował przyłączyć kamieńskie biskupstwo do metropolii gnieźnieńskiej, bezskutecznie.
27. Biskup Henning Iven (1446-1468) – były kanclerz księcia pomorskiego Bogusława VIII. Przyczynił się do utworzenia uniwersytetu w Gryfii (dzisiejszy Greifswald) w roku 1456.
28. Henning Kossebade elekt (1468) -proboszcz kapituły kamieńskiej, wybrany na biskupa przez nią, nie otrzymał prowizji od papieża.
29. Ludwik von Evberstein elekt (1472) – książę, nie otrzymał prowizji papieskiej.
30. Biskup warmiński Mikołaj von Tüngen (1472-1478) – mianowany przez papieża, nie podjął się sprawowania urzędu.
31. Biskup Marinus de Fregeno (1478-1482) – Włoch, były legat papieski w Szwecji. Zwołał synod w Szczecinie w roku 1480. Zmarł w roku 1482 w Rzymie.
32. Biskup Angelus von Sessa (1482-1485) – Włoch, nigdy nie objął urzędu, zrezygnował w roku 1485.
33. Biskup Benedykt Wallenstein (1485-1498) – Czech, były proboszcz ołomuniecki. Rozpoczął porządkowanie życia religijnego po sporach w biskupstwie. Zwołał synod w 1492 roku. Zrezygnował z urzędu w roku 1498.
34. Biskup Marcin von Karith (1498-1521) – pochodził z Kołobrzegu, studiował w Rostocku i Gryfii. Towarzyszył księciu Bogusławowi X w jego podróżach do Ziemi Świętej (1446) jako kanclerz. Zwołał synod w Szczecinie w 1500 roku. Zmarł w roku 1521.
35. Biskup Erazm von Manteuffel (1521-1544) – ostatni katolicki biskup. Studiował w Gryfii, Lipsku i Bolonii. Przeciwnik reformacji. Po sejmie w Trzebiatowie w roku 1534, kiedy to zapadła decyzja o przejściu na luteranizm, duchowny otrzymał dożywotnio pieczę nad kamieńską katedrą.